Front khí quyển sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến thời tiết của một vùng. Mỗi nơi đều phải có điều kiện thuận lợi để con người phát triển các loại hình kinh tế khác nhau. Vì vậy, những thông tin về Front rất cần thiết để chúng ta còn có thể hiểu tận dụng hay phòng tránh nếu có sự cố thời tiết không mong muốn xảy ra. Thông tin khá mới mẻ và bài viết sẽ giúp bạn có được câu trả lời thích đáng nhất.
Front khí quyển là như thế nào và tác động?
Front khí quyển là tên gọi có nguồn gốc từ tiếng Pháp có nghĩa là ranh giới phân tách hai khối khí có nhiệt độ khác nhau. Nguyên nhân chính gây nên những hiện tượng khí hậu khác nhau bên ngoài vùng nhiệt đới. Trong phân tích thời tiết bề mặt, hình tam giác hay vòng tròn màu sắc khác nhau dùng để miêu tả Front khí quyển.
Khối lượng ngăn cách của Front thường khác nhau tùy thuộc nhiều về độ ẩm và nhiệt độ. Front lạnh thường có dải hẹp biểu thị những cơn dông và thời tiết khắc nghiệt và có biểu đồ các đường squall hoặc đường khô. Front nóng có sương mù kèm mưa. Thời tiết trong sáng khi có một Front khí quyển đi qua.
Front lạnh và Front hấp lưu thường di chuyển từ Tây sang Đông khi các Front nóng di chuyển sang 2 cực. Mật độ không khí cao, Front lạnh và Front hấp lưu sẽ ấm và di chuyển nhanh hơn so với Front nóng. Dãy núi và các khu vực nhiệt độ cao (vùng nước nóng, núi lửa) có thể làm chậm chuyển động của Front.
Ở khu vực đại dương, các Front thường:
- Tĩnh
- Độ tương phản mật độ trên ranh giới mặt nước biến mất
- Thoái hóa thành đường phân cách các vùng có vận tốc chuyển động khác nhau hay gọi là đường cắt.
Phân loại Front cụ thể như thế nào?
Như đã nói đến, Front khí quyển là mặt ngăn cách giữa hai khối khí riêng biệt có tính chất vật lý khác nhau. Trên mỗi bán cầu, hai cực Front khác nhau là FA và FP:
- FA là Front địa cực
- FP là Front ôn đới
Ở khu vực xích đạo là dải hội tụ của hai bán cầu (FIT). Dải hội tụ nhiệt đới tức là mặt tiếp xúc của các khối khí xích đạo ở bán cầu Bắc và Nam với nhau. Hai khối khí này có cùng tính chất nóng ẩm, Front khí quyển được xác định khi:
Phân loại Front khí quyển Bergeron về khối lượng không khí
Phân loại Bergeron tức là phân loại về khối lượng không khí phổ biến nhất. Ba chữ cái được sử dụng để phân loại không khí:
- Chữ cái đầu tiên mô tả tính chất độ ẩm với c sử dụng cho khối lượng không khí khô (không khí lục địa), m đối với không khí ẩm (vùng biển);
- Ký tự thứ 2 miêu tả các đặc tính nhiệt của vùng nguồn: T – nhiệt đới, P – cực, A – Bắc cực hay Nam cực, M – gió mùa, E – xích đạo, S – không khí cao hơn (tức không khí khô hình thành do chuyển động đi lên trong bầu khí quyển);
- Chữ cái thứ 3 sử dụng để chỉ sự ổn định của khí quyển. Không khí lạnh hơn mặt dưới đất thì có chữ k. Không khí nóng hơn mặt đất dưới thì có chữ w.
Front tách riêng không khí ở các nguồn hoặc loại khác nhau và vị trí dọc theo các khe máng khi áp suất thấp hơn.
Phân tích thời tiết bề mặt
Front khí quyển còn được xác định qua việc phân tích thời tiết bề mặt. Đây được xem là loại bản đồ thời tiết cung cấp cái nhìn tổng thể trên một khu vực địa lý nhất định. Theo đó, dự báo thời tiết sẽ dựa trên thông tin trạm thời tiết trên mặt đất. Bản đồ thời tiết sẽ tạo ra bằng cách vẽ hay tra cứu các giá trị số liệu liên quan như:
- Áp suất mặt biển
- Nhiệt độ
- Mây che phủ
Từ đó, các tính năng quy mô lớn của các Front thời tiết cũng sẽ được khám phá ra. Ví dụ: Một H đại diện cho áp suất cao, ngụ ý là thời tiết tương đối ẩm và bầu trời trong lành. Một L đại diện cho áp suất thấp kèm theo mưa. Các biểu tượng chữ cái khác nhau được sử dụng cho các khu vực Front và các ranh giới trên bề mặt bản đồ thời tiết. Khu vực mưa giúp xác định vị trí và kiểu Front.
Hai từ khác nhau sử dụng trong khí tượng học mô tả thời tiết xung quanh vùng Front khí quyển:
- “Anafront” mô tả ranh giới có sự bất ổn, nghĩa là không khí khu vực đó nâng lên nhanh chóng dọc theo và có thể vượt qua ranh giới gây những thay đổi thời tiết đáng kể;
- “Katafront” thì yếu hơn, thông tin về sự thay đổi nhỏ về nhiệt độ và độ ẩm cũng như lượng mưa bị hạn chế một phần.
Về phân loại Front khí quyển có thể được chia thành:
Front lạnh
Front lạnh thường nằm ở mép đầu khi nhiệt độ giảm trong một phân tích đẳng nhiệt. Điều này cho thấy cạnh hàng đầu của độ chênh lệch đẳng nhiệt và thường nằm trong khe máng bề mặt sắc nét. Front lạnh thì kèm theo giông bão, mưa và thậm chí là mưa đá.
Những thay đổi thời tiết rõ rệt và di chuyển nhanh gấp hai lần Front nóng vì không khí lạnh thường đặc hơn không khí nóng và thay thế nhanh không khí nóng trước ranh giới. Front khí quyển lạnh được đánh dấu bằng đường xanh lam.
Front lạnh kết hợp với khu vực có áp suất thấp. Khái niệm không khí lạnh hơn, đay đặc “chêm” dưới không khí nóng ít dày đặc thường để miêu tả không khí được nâng lên theo ranh giới Front. Không khí lạnh lọt sâu dưới không khí ấm tạo ra những cơn gió mạnh nhất ngay phía trên mặt đất.
Hiện tượng này thường liên quan đến những cơn gió mạnh trong giông bão làm hư hại tài sản. Sau đó, một dòng hẹp của mưa rào sẽ được tạo thành và giông bão nếu đủ độ ẩm sẽ hình thành.
Front nóng
Trong Front khí quyển còn có Front nóng nằm ở rìa đầu của một khối không khí ấm đồng đều, trên cạnh hướng đường xích đạo của độ chênh lệch đẳng nhiệt và nằm trong các khe máng rộng hơn. Áp suất thấp hơn và di chuyển chậm hơn so với Front lạnh. Front lạnh thường xảy ra vì không khí lạnh dày hơn và khó thoát khỏi bề mặt Trái đất. Điều này cũng cho thấy Front nóng sẽ rộng hơn về quy mô.
Các đám mây ở trước Front nóng chủ yếu là mây tầng, mưa sẽ tăng dần khi Front tiến tới gần. Sương mù cũng có thể xảy ra ở trước tuyến đường Front nóng. Front nóng đi xa, bầu trời sẽ trở nên ấm và trong sáng lên. Khối lượng không khí nóng không ổn định, các cơn giông bão nhúng trong các đám mây tầng phía trước Front và sau khi Front đi qua thường có mưa rào và sấm sét.
Dạng Front khí quyển hấp thụ
Front hấp thụ bản chất là Front lạnh vượt qua mức Front nóng. Các Front này đều uốn cong tự nhiên vào điểm hấp thụ, còn gọi điểm ba trạng thái trong khí tượng học. Nó nằm trong khe máng mạnh nhưng khối lượng không khí sau ranh giới có thể nóng hay lạnh.
Trong hấp thu lạnh, khối lượng không khí vượt qua Front nóng mát hơn không khó phía trước Front nóng và rẽ xuống dưới cả hai khối lượng khí. Trên bản đồ thời tiết, Front hấp thụ được biểu thị bằng màu tím. Dạng này thường hay xuất hiện vào thời điểm giao mùa tại miền Bắc của Việt Nam.
Front khí quyển gây nên những ảnh hưởng gì?
Front khí quyển cũng sẽ ảnh hưởng đến thời tiết. Việc dự báo trước sẽ giúp con người tránh những hiểm họa thời tiết khôn lường. Nhất là những khu vực có nền kinh tế là nông nghiệp là chủ yếu, mưa nắng là yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng đến mùa vụ. Những ảnh hưởng của Front thời tiết đến cuộc sống con người:
Gây mưa
Front khí quyển là nguyên nhân chính gây thay đổi thời tiết đáng kể. Không khí được nâng lên và ngưng tụ thành đám mây do sự chuyển đổi của Front lạnh và sự hấp thu không khí lạnh dưới nhiệt độ nóng ẩm sẽ gây mưa đối lưu (mưa, mưa bão hay thời tiết không ổn định). Nếu nhiệt độ của hai khối lượng không khí liên quan chênh lệch lớn và sự hỗn loạn và cực đoan thì dễ xảy ra: Gió đứt, dòng tia mạnh,…
Vào mùa nóng, gió – ranh giới dòng chảy – các hấp lưu dẫn đến sự đối lưu nếu độ ẩm có đủ thì mưa sẽ được tạo ra thông qua hoạt động nâng không khí di chuyển trên địa hình đồi và núi, phổ biến nhất khi Front lạnh đi vào vùng núi. Mưa dọc theo Front nóng tương đối đều như mưa hay mưa phùn. Sương mù xuất hiện rộng và dày đặc. Tuy nhiên, không phải Front nóng nào cũng tạo ra được mưa.
Vận chuyển
Các Front khí quyển thường bị ảnh hưởng bởi gió ở phía trên nhưng không di chuyển nhanh được. Front lạnh và Front hấp lưu ở Bắc bán cầu di chuyển từ Tây Bắc đến Đông Nam, trong khi đó Front nóng di chuyển theo hướng hai cực theo thời gian.
Ở Bắc bán cầu, Front nóng di chuyển từ hướng Tây Nam sang Đông Bắc; Ở Nam bán cầu thì ngược lại, Front lạnh di chuyển từ Tây Nam xuống. Đông Bắc và Front nóng di chuyển từ Tây Bắc xuống Đông Nam.
Sự dịch chuyển chủ yếu do sự chênh lệch áp suất (sự khác biệt theo chiều ngang trong áp suất khí quyển) và hiệu ứng Coriolis. Hiệu ứng này được tạo ra bởi sự quay của Trái đất quanh trục của nó. Khu vực Front có thể thay đổi bởi các đặc điểm địa lý như núi và các vùng có nhiệt độ ấm lớn.
Khu vực miền Trung nước ta mỗi năm đều phải hứng chịu những cơn bão lụt nặng nề, hậu quả để lại vô cùng thương tâm. Những dự báo thời tiết trước sẽ giúp người dân đề phòng phần nào và giảm bớt những hậu quả bão lũ để lại. Thông qua các Front khí quyển và theo dõi sự chuyển dời của nó. Các dự đoán có thể sẽ giúp ích.
Kết luận
Sau khi đọc qua bài viết, mọi người chắc hẳn đã hình dung được Fron khí quyển là gì rồi. Nếu phân tích kỹ về hiện tượng khí quyển có rất nhiều điều để đào sâu khi muốn hiểu chi tiết. Chúng ta là những người bình thường muốn nắm một số thông tin cơ bản để hiểu được thời tiết và tận dụng trong cuộc sống hàng ngày.
