Nguyệt thực là một trong những hiện tượng siêu nhiên được rất nhiều người quan tâm bởi đây là một hiện tượng hiếm có và chỉ xảy ra với tần suất cực thấp. Với hiện tượng này, bạn sẽ được chiêm ngưỡng một khung cảnh cực kỳ độc đáo và hấp dẫn nhất trong đó có hiện tượng siêu trăng máu hiếm có. Hãy theo dõi bài viết hôm nay để hiểu thêm về các hiện tượng này.
Nguyệt thực là gì?
Nguyệt thực là một hiện tượng thiên văn học đặc biệt xảy ra khi Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời nằm thẳng hàng hoặc xấp xỉ thẳng hàng với nhau. Và khi đó, Trái Đất sẽ nằm ở giữa Mặt Trăng và Mặt Trời.
Mặt Trăng không tự phát ra ánh sáng mà ánh sáng chúng ta thấy được từ Mặt Trăng là do nó phản chiếu lại ánh sáng của Mặt Trời. Vậy nên khi ba hành tinh này thẳng hàng, ánh sáng của Mặt Trời không thể chiếu đến Mặt Trăng do bị Trái Đất che mất làm cho Mặt Trăng bị tối đi một phần hoặc toàn bộ nên mới có tên gọi như trên.
Cách xem nguyệt thực
Không giống như nhật thực cần phải có thiết bị chuyên dụng mới quan sát được, với hiện tượng này bạn có thể quan sát nó bằng mắt thường nếu bạn ở vùng có thể nhìn thấy và bạn cũng có thể dùng ống nhòm hoặc kính thiên văn để có thể quan sát rõ hơn phần nào.
Tuy nhiên đối với hiện tượng nguyệt thực nửa tối thì bạn không thể quan sát được bằng mắt thường mà phải cần đến các thiết bị chuyên dụng để quan sát thiên văn mới có thể nhìn thấy.
Ảnh hưởng của nguyệt thực
Trong vũ trụ, Trái Đất luôn chịu sự tác động của cả Mặt Trăng lần Mặt Trời. Bình thường các hành tinh này thường lệch hướng nhau nên lực hấp dẫn của chúng sẽ không cùng tác động vào Trái Đất .
Tuy nhiên khi hiện tượng trên xảy ra, lực hấp dẫn trên Trái Đất sẽ đạt đến cực đại do sự tác động cùng lúc của cả Mặt Trăng lẫn Mặt Trời. Việc này sẽ khiến các đợt thủy triều trở nên mạnh và cao hơn so với bình thường nhưng không ảnh hưởng quá lớn, hoặc cũng có thể sẽ gây ra một số dao động địa chất.
Đối với con người, hiện tượng này có thể sẽ khiến cho chu kỳ ngủ của chúng ta bị suy giảm, tức sẽ khó ngủ hơn so với bình thường. Tuy vậy, nó cũng sẽ không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe. Bên cạnh đó, còn có nghiên cứu chỉ ra rằng hiện tượng này có thể làm tăng tỉ lệ sinh nở ở phụ nữ tuy nhiên chưa được xác thực.
Trăng máu là gì?
Trăng máu là một tên gọi khác của nguyệt thực toàn phần. Khi hiện tượng này xảy ra, Trái Đất đã che đi toàn bộ nguồn sáng của Mặt Trăng nên lúc này Mặt Trăng sẽ hoàn toàn ở trong vùng tối của Trái Đất làm cho Mặt Trăng có màu đỏ giống như máu nên gọi là trăng máu.
Màu đỏ của Mặt Trăng xuất hiện là do hiện tượng khúc xạ ánh sáng khiến các tia sáng của Mặt Trời khi đến Trái Đất phản xạ lại và bị bầu khí quyển ngăn cản các loại ánh sáng với bước sóng ngắn và chỉ cho các ánh sáng màu đỏ, cam có bước sóng dài đi qua đến bề mặt của Mặt Trăng nên mới có màu đỏ hồng hoặc đỏ cam.
Các loại nguyệt thực
Theo nghiên cứu, hiện nay nguyệt thực có ba loại chính đó là một phần, toàn phần và nửa tối. Hãy cùng theo dõi những nội dung sau đây để tìm hiểu rõ hơn về ba loại này nhé.
Nguyệt thực toàn phần
Đây là hiện tượng xảy ra khi Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trời cùng nằm thẳng hàng trên một đường thẳng. Khi xảy ra hiện tượng này, Mặt Trăng nằm hoàn toàn bên trong vùng tối của Trái Đất và lúc này, ánh sáng từ Mặt Trăng sẽ mờ đi hoặc chuyển thành màu đỏ hồng hoặc đỏ cam.
Hiện tượng nguyệt thực toàn phần còn có một tên gọi khác nữa đó là Trăng máu bởi nguyên nhân là trong quá trình diễn ra hiện tượng này thì Mặt Trăng hiện ra có màu đỏ như máu. Và theo quan sát thì hiện tượng này diễn ra tối đa trong khoảng 104 phút.
Nguyệt thực một phần
Đây là hiện tượng diễn ra khi Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trời nằm hơi thẳng với nhau. Không bị che khuất hoàn như với hiện tượng trăng máu, với hiện tượng này ánh trăng chỉ bị mờ đi và Mặt Trăng sẽ bị khuyết một phần nhỏ, có thể nhận thấy được bóng màu đen hoặc đỏ sẫm của Trái Đất.
Hiện tượng nguyệt thực một phần và trăng máu sẽ không bao giờ diễn ra cùng lúc với nhau mà nó sẽ ra vào trước và sau khi xảy ra trăng máu. Và hiện tượng này diễn ra trong khoảng thời gian khá dài là 6 giờ và đây là một hiện tượng khá dễ thấy được trong năm.
Nguyệt thực nửa tối
Đây là hiện tượng Mặt Trăng đi qua vùng nửa tối của Trái Đất và lúc này ánh sáng của Mặt Trăng sẽ bị mờ và tối đi. Đây là một hiện tượng đặc biệt và phải có thiết bị chuyên dụng mới có thể quan sát được chứ không thể quan sát bằng mắt thường.
Cách phân biệt nhật thực và nguyệt thực
Cả hai hiện tượng này đều là hiện tượng thiên văn đặc biệt trong vũ trụ và không phải ai cũng có thể hiểu rõ và phân biệt được chúng. Vì vậy sau đây bài chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn cách để phân biệt được hai hiện tượng này:
Giống nhau
Sự giống nhau ở hai hiện tượng này đó là chúng đều là hiện tượng xảy ra khi có sự thay đổi vị trí tương đối của Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất. Cụ thể hơn thì chúng đều xảy ra khi Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất thẳng hàng hoặc xấp xỉ thẳng hàng với nhau. Và cả hai hiện tượng này đều có hai dạng là toàn phần và một phần.
Khác nhau
Tuy đều xảy ra khi Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời nằm thẳng hàng nhau nhưng hai hiện tượng trên cũng sẽ có một số điểm khác nhau để phân biệt. Sau đây chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các điểm khác nhau này:
- Nguyệt thực xảy ra khi Trái Đất nằm giữa Mặt Trăng và Mặt Trời, còn nhật thực thì Mặt Trăng sẽ nằm giữa Trái Đất và Mặt trời.
- Nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng che phủ một phần hoặc toàn bộ Mặt Trời khi nhìn từ Trái Đất dẫn đến hiện tượng trời tối giữa ban ngày nhưng hiện tượng này chỉ có ở một số nơi trên Trái Đất và thời gian tương đối ngắn khi chỉ diễn ra trong khoảng từ 5 đến 7 phút.
- Ngược lại với nhật thực, nguyệt thực xảy ra khi Trái Đất che khuất Mặt Trời làm Mặt Trăng không nhận được ánh sáng từ Mặt Trời, chỉ có thể nhìn thấy được nhờ ánh sáng phản xạ từ Trái Đất. Hiện tượng này có thể quan sát được ở bất cứ đâu và kéo dài trong khoảng 4 – 5 giờ.
Nguyệt thực diễn ra bao lâu?
Thông thường thì một lần diễn ra hiện tượng này sẽ kéo dài khá lâu và có thể quan sát được trong khoảng từ 3 đến 6 giờ đồng hồ. Trong đó, thời gian diễn ra dạng toàn phần là trong khoảng tối đa 104 phút.
Theo ghi nhận thì lần hiện tượng này diễn ra dài nhất trong năm thế kỷ gần đây là vào năm 2021 với thời gian 3 giờ 28 phút 23 giây. Đây chính là lần hiện tượng này diễn ra dài nhất trong 580 năm trở lại đây với độ che phủ cao và tỉ lệ gần như 100%.
Nguyệt thực xảy ra khi nào?
Theo thống kê của các nhà thiên văn học thì nguyệt thực đã diễn ra từ khoảng 5000 năm trước đây. Và theo tính toán thì hiện tượng này đã xuất hiện tổng cộng 7718 lần trên Trái Đất.
Hiện tượng trên còn liên quan đến vị trí của Mặt Trăng đối với nút quỹ đạo. Như đã nói ở trên thì nó chỉ diễn ra khi cả ba hành tinh Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời đứng thẳng hàng hoặc gần thẳng hàng với nhau. Nói cách khác hiện tượng này sẽ xảy ra khi Trái Đất che khuất một phần hoặc toàn bộ Mặt Trăng.
Tuy nhiên sự chênh lệch giữa Trái Đất và Mặt Trăng khá lớn nên Trái đất sẽ chỉ che chắn được một phần nào ánh sáng Mặt Trời. Vậy nên, hiện tượng này hầu như sẽ chỉ diễn ra ở các khu vực bóng của Trái Đất hoặc có khi vào những ngày trăng tròn.
Nguyệt thực xảy ra bao nhiêu lần một năm?
Hầu hết trong một năm sẽ có tối thiểu 2 lần nguyệt thực. Đây là con số ghi nhận được từ khá lâu đời. Và đặc biệt 2 lần nguyệt thực sẽ phải có 2 lần nhật thực xảy ra, tức một năm sẽ có tối thiểu 4 lần nguyệt nhật thực.
Đôi lúc cũng có trường hợp đặc biệt đó là một năm xảy ra đến 7 lần cả nhật thực lẫn nguyệt thực. Tuy nhiên trong đó sẽ có 5 lần nhật thực và 2 lần nguyệt thực hoặc ngược lại.
Theo ghi nhận trong các năm 2013, 2018 có 5 lần xuất hiện cả nguyệt và nhật thực. Và đến năm 2011, 2020 thì con số này tăng lên 6 lần. Rất hiếm khi xuất hiện 7 lần nguyệt nhật thực trong một năm. Theo dự đoán của các nhà thiên văn học thì vào năm 2038 sẽ xuất hiện hiện tượng có 7 lần nguyệt nhật thực trong một năm.
Hiện tượng siêu trăng máu
Đây là sự kết hợp của cả hai hiện tượng siêu trăng và trăng máu khi nguyệt thực diễn ra. Trăng máu dùng để chỉ hiện tượng nguyệt thực toàn phần và lúc này mặt trăng sẽ mang một màu đỏ sẫm như máu. Hiện tượng này đã được giải thích rõ ràng ở bên trên.
Còn siêu trăng là để chỉ hiện tượng Mặt Trăng đi qua điểm gần với Trái Đất nhất khiến cho chúng ta khi nhìn từ góc độ bên trong Trái Đất sẽ thấy Mặt Trăng lớn hơn rất nhiều so với bình thường. Hai hiện tượng siêu trăng và trăng máu kết hợp lại với nhau tạo nên một hiện tượng độc đáo khó gặp được đó là siêu trăng máu.
Tuy nhiên siêu trăng máu là một hiện tượng đặc biệt và rất hiếm khi xảy ra bởi cả siêu trăng và trăng máu đã là hai hiện tượng rất khó gặp. Lần gần nhất hiện tượng này xuất hiện đó là vào năm 2021 và lần trước đó là khoảng 10 năm trước nữa.
Kết luận
Vừa rồi là những thông tin hữu ích nhất về hiện tượng nguyệt thực mà chúng tôi muốn chia sẻ đến với bạn. Hy vọng bài viết này sẽ cung cấp được cho bạn các thông tin bổ ích cũng như giúp bạn biết thêm về một hiện tượng siêu nhiên mới. Cảm ơn bạn đã yêu mến và theo dõi bài viết hôm nay.
