Tối nay và rạng sáng mai (13 – 14.12) là thời điểm lý tưởng nhất để người yêu thiên văn Việt Nam quan sát mưa sao băng Geminids – được mệnh danh là “vua của các trận mưa sao băng”. Theo các chuyên gia, trong điều kiện quan sát tốt, Geminids năm nay có thể cho bạn thấy trên 50 sao băng mỗi giờ vào đêm cực điểm. Cùng tìm hiểu chi tiết.
Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát
Theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), Geminids là một trong hai trận mưa sao băng lớn nhất hàng năm – cùng với mưa sao băng Perseids xuất hiện vào tháng 8. Bạn có thể thấy các sao băng của Geminids suốt các đêm trong tháng này nếu thời tiết đẹp, nhưng lý tưởng nhất sẽ là đêm 13 – rạng sáng 14.
Có thể bạn quan tâm:
- Ngắm mưa sao băng Leonids cực đại, vô cùng tuyệt đẹp
- Mưa sao băng Thiên Cầm và tổng hợp những điều bạn nên biết
- Mưa sao băng hình thành như thế nào? Giải đáp thắc mắc
Theo VACA, khác với hầu hết các trận mưa sao băng khác có nguồn gốc từ các sao chổi, Geminids là mưa sao băng xuất phát từ những mảnh vụn của một tiểu hành tinh có tên là 3200 Phaethon. Đây là một tiểu hành tinh nhỏ có đường kính khoảng 5 km và chuyển động quanh Mặt Trời trên quỹ đạo có chu kỳ 1,4 năm.
Theo đó, những mảnh vụn của tiểu hành tinh này để lại trên đường đi của nó khi tới gần Mặt Trời là rất nhiều thiên thạch nhỏ. Hàng năm, khi Trái Đất đi qua khu vực quỹ đạo bị cắt ngang bởi dòng thiên thạch này, các thiên thạch đi vào khí quyển Trái Đất với vận tốc hơn 100.000 km/h và cháy sáng trên tầng cao khí quyển, tạo thành những vệt sao băng mà chúng ta có thể quan sát được từ mặt đất.
“Geminids không chỉ được chú ý bởi lượng sao băng nhiều mà còn bởi thường có nhiều sao băng rất sáng. Trong điều kiện quan sát tốt, Geminids năm nay có thể cho bạn thấy trên 50 sao băng mỗi giờ vào đêm cực điểm”, theo VACA.
Làm sao để quan sát?
Nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA) cho biết năm nay, cực điểm của mưa sao băng Geminids sẽ bị ánh Trăng ảnh hưởng phần nào. Tuy nhiên, ở những khu vực ít ô nhiễm và có bầu trời quang mây, bạn vẫn có cơ hội chứng kiến nhiều sao băng của nó lao qua bầu trời. “Thời điểm lý tưởng nhất để quan sát mưa sao băng này là đêm 13 rạng sáng 14. Tất nhiên, trên thực tế bạn có thể quan sát nó với lượng sao băng ít hơn vào đêm trước hoặc sau đó, thậm chí từ những đêm đầu tháng 12, bạn cũng đã có thể may mắn nhìn thấy vài sao băng của nó”, ông Sơn thông tin.
Theo chuyên gia, để quan sát trận mưa sao băng này, bạn cần xác định được khu vực trung tâm của nó. Đó là chòm sao Gemini (còn gọi là Song Tử), hay chính xác hơn là khu vực lân cận sao Castor – ngôi sao sáng thứ hai của chòm sao này. “Vào những đêm tháng 12 này, bạn có thể thấy chòm sao Gemini mọc lên từ khoảng 20 giờ ở hướng Đông và lên rất cao vào giữa đêm trước khi dịch chuyển dần về chân trời phía Tây. Điều đó có nghĩa là mưa sao băng có thể được quan sát trong cả đêm. Mặc dù vậy, thời điểm lý tưởng hơn vẫn là sau nửa đêm”, chuyên gia nói thêm.
Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam cũng cho biết nếu không bị ô nhiễm bởi khói, bụi và ánh sáng cũng như trời không nhiều mây, người yêu thiên văn sẽ dễ dàng tìm thấy vị trí của chòm sao Gemini này qua hai sao sáng nhất của nó là Pollux và Castor. Pollux – ngôi sao sáng nhất của chòm sao này dễ được nhận ra không chỉ vì độ sáng của nó mà còn bởi nó là một trong số 6 ngôi sao tạo thành Lục giác mùa đông (gồm các sao: Pollux, Capella, Aldebaran, Rigel, Sirius và Procyon).
“Nên đặc biệt lưu ý tình hình thời tiết. Nếu trời nhiều mây hoặc có mưa thì bạn sẽ không có cơ hội quan sát bất cứ sao băng nào. Nói dễ hiểu hơn, nếu bạn không thể nhìn thấy những ngôi sao sáng nhất như mô tả trên thì cũng đồng nghĩa với việc sẽ không có sao băng xuất hiện do khí quyển ở nơi bạn ở quá ô nhiễm hoặc trời đang quá nhiều mây”, ông Sơn nhận định. Để quan sát mưa sao băng, chuyên gia cho biết bạn không cần bất cứ dụng cụ hỗ trợ nào, quan sát bằng mắt thường chính là tốt nhất. Nên chọn vị trí quan sát có góc nhìn rộng, ít ánh sáng nhân tạo (tuyệt đối không quan sát ở nơi có ánh đèn chiếu trực tiếp vào mắt).
Có thể bạn quan tâm:
- Nhật thực và những điều cực kỳ hấp dẫn nên được biết đến
- Chiêm tinh học – Nguồn gốc và sự vận hành của thế giới kỳ bí
Các nhà nghiên cứu lưu ý bạn sẽ cần khoảng 10 phút để mắt quen với bóng tối. “Vì vậy hãy kiên nhẫn, có thể ban đầu bạn không thấy ngôi sao nào cả, nhưng vài phút sau chúng sẽ dần xuất hiện. Tư thế quan sát tốt nhất là ngả lưng để ánh mắt luôn hướng lên phía trên. Đừng quên bảo vệ sức khỏe và chú ý vấn đề an ninh nếu như nơi quan sát không phải là nhà của bạn”, ông Đặng Vũ Tuấn Sơn tư vấn.
